Niebezpieczny biznes MoBruku

PROFIL DZIAŁALNOŚCI

Podstawowym profilem działalności spółki Mo-BRUK SA (w dalszej części MBR, Spółka), jest gospodarka odpadami, w ramach której można wyróżnić trzy sektory związane z przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów: zestalanie i stabilizacja odpadów nieorganicznych, produkcja paliw alternatywnych, spalanie odpadów przemysłowych i medycznych. MBR od marca 2022 roku notowany jest wśród 60 największych spółek na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (mWIG40). Kapitalizacja na poziomie 1,1 mld zł sprawia, że Spółka jest największym przedstawicielem sektora gospodarki odpadami na warszawskim parkiecie.

NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

Spółka posiada 7 oddziałów oraz spółkę zależną Raf-Ekologia Sp. z o.o. (100% udziałów). Wszystkie zakłady przetwarzania odpadów znajdują się na południu Polski.

^{Rysunek 1. Lokalizacja oddziałów spółki Mo-BRUK SA. Opracowanie własne na podstawie raportu okresowego za 1. kwartał 2022 roku spółki Mo-BRUK SA oraz prezentacji wynikowej.}

Przy głównej siedzibie Spółki w Niecwi (woj. małopolskie) znajduje się Zakład Odzysku Odpadów zajmujący się zestalaniem i stabilizacją odpadów nieorganicznych, a także Zakład Budowy Nawierzchni Betonowych oraz Centrum Badawcze i Laboratorium. Zestalaniem i stabilizacją odpadów nieorganicznych zajmuje się także Zakład Odzysku Odpadów Nieorganicznych w Skarbimierzu (woj. opolskie). Trzy oddziały zlokalizowane są w Wałbrzychu (woj. dolnośląskie): Zakład Recyklingu Odpadów produkujący paliwa alternatywne, Składowisko Odpadów Przemysłowych, a także Zakład Odzysku Mułów Węglowych. Składowisko zakończyło przyjmowanie odpadów w marcu 2019 roku i jest obecnie w fazie rekultywacji. Drugim zakładem produkującym paliwa alternatywne jest Zakład Produkcji Paliw Alternatywnych w Karsach (woj. świętokrzyskie), przy którym funkcjonuje spalarnia odpadów przemysłowych. Najmniejsze znaczenie dla wyników Spółki ma oddział w Łęce (woj. małopolskie), w którego skład wchodzi stacja benzynowa i stacja diagnostyczna.

Podstawową działalnością spółki zależnej Raf-Ekologia Sp. o.o., której siedziba znajduje się w Jedliczach (woj. podkarpackie) jest termiczne unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne, w tym także odpadów medycznych i weterynaryjnych.

^{Rysunek 2. Schemat organizacji działalności operacyjnej spółki Mo-BRUK SA. Raport okresowy spółki Mo-BRUK SA za 1. kwartał 2022 roku.}

Pierwszym sektorem gospodarki odpadami, którym zajmuje się spółka Mo-BRUK SA jest zestalanie i stabilizacja odpadów nieorganicznych. Odpady takie jak żużle i popioły ze spalarni odpadów, szlamy z chemicznych oczyszczalni ścieków, odpady pogalwaniczne, a także inne odpady zawierające metale ciężkie przyjmowane są odpłatnie od podmiotów oddających odpady do utylizacji. Proces zestalania i stabilizacji odpadów nieorganicznych prowadzony jest w Zakładzie Odzysku Odpadów Nieorganicznych w Skarbimierzu oraz w Zakładzie Przetwarzania Odpadów w Niecwi. Zakład w Niecwi posiada możliwość przetwarzania 100 tys. ton odpadów rocznie, które w przyszłości mają zostać zwiększone do 140 tys. ton. Potencjał przetwórczy zakładu w Skarbimierzu wynosi 140 tys. ton odpadów rocznie, jednak ze względu na obowiązujące pozwolenie, przetwarzanych jest do 70 tys. ton odpadów. Aktualnie Spółka oczekuje na nowe pozwolenie, które pierwotnie miało zostać wydane w 1. kwartale 2022 roku. W oparciu o własną unikatową technologię cementacji w wyniku prowadzonego procesu zestalania i stabilizacji z odpadów nieorganicznych powstaje granulat cementowy stanowiący substytut kruszywa, który sprzedawany jest odbiorcom końcowym. Spółka w prezentacji wyników za pierwsze półrocze 2021 roku wskazała, że jej zakłady jako jedyne w Europie Środkowo-Wschodniej posiadają technologię do przerobu niemal każdego rodzaju odpadu niebezpiecznego na granulat cementowy.

Drugim istotnym sektorem działalności jest spalanie odpadów niebezpiecznych i medycznych, które prowadzi spółka zależna Raf-Ekologia Sp. z o.o. w Jedliczach, a także Zakład Produkcji Paliw Alternatywnych w Karsach. Termicznemu unieszkodliwianiu poddawane są farby, kleje i rozpuszczalniki, odpady porafineryjne, odpady z poszukiwania nafty i gazu, odpady medyczne i weterynaryjne, przeterminowane agrochemikalia, odczynniki laboratoryjne i analityczne. Moc przetwórcza zakładu w Jedliczach wynosi 10 tys. ton odpadów rocznie. W wyniku spalania określonych grup odpadów Raf-Ekologia produkuje energię w postaci pary technologicznej, która sprzedawana jest do Rafinerii Nafty Jedlicze SA. Ciepłe powietrze powstające w wyniku spalania odpadów w Zakładzie Produkcji Paliw Alternatywnych w Karsach wykorzystywane jest do podsuszania paliwa alternatywnego.

Trzeci sektor prowadzonej działalności stanowi produkcja paliw alternatywnych (RDF). Paliwa alternatywne powstają z wysegregowanych palnych odpadów komunalnych, a także palnych odpadów przemysłowych, które dostarczane są przez firmy zewnętrzne. Przyjęte odpady poddawane są dalszej obróbce mechanicznej, w wyniku której powstaje paliwo alternatywne. Produkcją RDF zajmuje się Zakład Recyklingu Odpadów w Wałbrzychu oraz Zakład Produkcji Paliw Alternatywnych w Karsach. Moc przetwórcza zakładu w Wałbrzychu wynosi 60 tys. ton odpadów rocznie. Łączna moc przetwórcza zakładu w Karsach, biorąc pod uwagę zarówno spalanie odpadów jak i przetwarzanie ich na paliwo alternatywne, wynosi 225 tys. ton rocznie. Segmenty gospodarki odpadami, w których Spółka się porusza, wzajemnie się uzupełniają. Moce produkcyjne dla poszczególnych zakładów zostały podane w oparciu o obowiązujące pozwolenia na przetwarzanie odpadów. Aktualnie Spółka nie wykorzystuje pełnego posiadanego potencjału technologicznego. Zgodnie z prezentacją wyników za 1. kwartał 2022 roku, najwięcej – 80,1% mocy produkcyjnych wykorzystywanych jest w zakresie zestalania i stabilizacji odpadów. Spalanie odpadów przemysłowych i medycznych pochłania 71,4% mocy technologicznych. Najmniejszą część potencjału produkcyjnego wykorzystują instalacje do produkcji paliw alternatywnych (39,1%). MBR posiada obecnie zdolność przetwarzania do 465 tys. ton odpadów rocznie zgodnie posiadanymi pozwoleniami i możliwościami parku technologicznego. Planowane jest zwiększenie mocy przetwórczych do 575 tys. ton odpadów na rok. W 2021 roku Spółka przyjęła do przetworzenia 263 tys. ton odpadów.

Spółka Mo-BRUK SA jest jednym z największych przedsiębiorstw na rynku przetwarzania odpadów w Polsce. W sektorze zestalania i stabilizacji odpadów posiada praktycznie tylko jednego konkurenta – Zakład Utylizacji Odpadów w Koninie, którego przychody w 2019 roku wyniosły 24 mln zł. Przychody Spółki z zestalania i stabilizacji odpadów w 2019 roku wyniosły 52,1 mln zł (źródło). Konkurencja w segmencie termicznej utylizacji odpadów jest silniejsza. Największym konkurentem w tym sektorze jest europejski konglomerat Remondis reprezentowany przez Remondis Polska, którego całkowite przychody w 2019 roku wyniosły 590 mln zł. Remondis Polska działa przede wszystkim w sektorze oczyszczania miast i gospodarce wodno-kanalizacyjnej, więc część jaką stanowi spalanie odpadów jest tylko wycinkiem z osiągniętych przychodów. Warto zwrócić uwagę, że rynek gospodarki odpadami w Polsce boryka się z deficytem mocy przerobowych w spalarniach odpadów niebezpiecznych. Niemcy posiadają około 70 spalarni odpadów, podczas gdy w Polsce funkcjonuje obecnie 9 obiektów termicznej utylizacji odpadów, a 7 jest w trakcie budowy. Problem rynku paliw alternatywnych polegał dotychczas na trudności w znalezieniu odbiorców, a nie w konkurencji na rynku. Prezes zarządu w wywiadzie udzielonym 27 kwietnia 2022 roku podkreślił, że rosnące ceny paliw konwencjonalnych przyczynią się do wzrostu znaczenia paliw RDF (źródło).