Papiery wartościowe jako pomysł na dobrą inwestycję kapitału

Podsumowanie

• czym są papiery wartościowe?
• podział papierów wartościowych,
• jak inwestować w papiery wartościowe

Papiery wartościowe to rzecz o, której z pewnością słyszeli wszyscy, jednak niewiele osób wie, co tak na prawdę kryję się pod tym zagadnieniem. W tym artykule postaram się w jasny i czytelny sposób zdefiniować oraz pogrupować papiery wartościowe zarówno w kontekście całościowym jak i stricte inwestycyjnym. Poruszona zostanie również praktyczna strona papierów inwestycyjnych. Opiszę w jaki sposób każdy z Was może inwestować w tego typu instrumenty oraz, które z nich można uznać za mniej lub bardziej ryzykowne.

Czym są papiery wartościowe?

Papiery wartościowe jest to dosyć szerokie pojęcie, pod którym kryje się wiele różnego rodzaju form prawnych oraz finansowych. Najogólniej można stwierdzić, że papier wartościowy jest to dokument stwierdzający posiadanie praw majątkowych, które najczęściej są reprezentowane poprzez:

• Akcje – reprezentują one prawo majątkowe wynikające z uczestnictwa w spółce akcyjnej. Posiadanie akcji oznacza dla akcjonariusza szereg praw oraz obowiązków, których posiadacz zobowiązuje się przestrzegać.
• Obligacje – jest to papier zaświadczający o istnieniu zadłużenia, które dłużnik musi spłacić wierzycielowi na określonych warunkach. Emitentami obligacji mogą być państwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz uprawnione do tego podmioty prawne
• List zastawny – jest to dłużny papier wartościowy do emisji, którego uprawnione w Polsce są jedynie banki hipoteczne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. Podstawą do ich emisji są hipoteki oraz wierzytelności banku dla sektora publicznego.
• Certyfikat inwestycyjny – papier wartościowy emitowany przez fundusze zamknięte. Jest to rodzaj imiennego papieru wartościowego, który może być przedmiotem obrotu giełdowego.
• Konosament – dokument poświadczający przejęcie towaru i możliwość rozporządzania nim. Używany jest głównie w żegludze morskiej.
• Weksel – papier, który regulowany jest w naszym państwie przez prawo wekslowe. Nabiera on mocy w momencie złożenia podpisu, który zobowiązuje podpisującego na przekazanie kwoty określonej przez weksel w określonym czasie oraz określonej osobie
• Czek – dokument nakazujący bankowi w, którym osoba wystawiająca czek posiada konto na wypłacenie określonej ilości gotówki. Czeki mogą być imienne lub na okaziciela.

W czasach kiedy pieniądz oparty był na złocie, banknoty również były rodzajem klasycznego papieru wartościowego, uprawniającego posiadacza na odbiór określonej liczby złota zdeponowanego w banku. Sama nazwa banknot wzięła się od wyrażenia „nota bankowa”, która była pierwotną formą dzisiejszych papierowych pieniędzy.

Warto również zidentyfikować również jakie są podstawowe kryteria podziału papierów wartościowych:

1.    Z punktu widzenia prawa:

• Wierzytelności,
• Udziałowe,
• Towarowe.

2.    Według osoby uprawnionej do korzystania:

• Imienne,
• Na okaziciela,
• Na zlecenie.

3.    Według czasu trwania ważności:

• Krótkoterminowe,
• Średnioterminowe,
• Długoterminowe

4.    Według możliwości obrotu na rynkach finansowych:

• Rynkowe,
• Nierynkowe.

Istnieje jeszcze wiele różnych form pod którymi występują papiery wartościowe, jednak te przeze mnie wymienione są najpopularniejsze i najczęściej używane. W dalszej części skupimy się na tych papierach wartościowych, które są powszechnie używane w obrocie na rynkach finansowych czyli papiery rynkowe.

Podział papierów wartościowych według ryzyka inwestycyjnego

Jednym z głównych dylematów jakie stoją przed inwestorami jest wybór pomiędzy większym zyskiem okupionym większym ryzykiem, czy może bardziej zachowawcze inwestowanie, które jednocześnie przynosi mniejsze stopy zwrotu. Pomimo, że stare powiedzenie mówi, że kto nie ryzykuje ten nie pije szampana, to jednak w dziedzinie inwestowania niekoniecznie może mieć pozytywne zastosowanie. Jak zatem podejść do tego tematu? Należy przede wszystkim zastanowić się nad klasyfikacją aktywów inwestycyjnych oraz na tej podstawie skomponować odpowiednio zbilansowany portfel inwestycyjny. Co warto podkreślić to fakt, że nie ma 100% pewnych inwestycji, tak więc zawsze musimy się liczyć z możliwością poniesienia strat. Najpopularniejszy podział polega na pogrupowaniu potencjalnych przedmiotów inwestycyjnych według ponoszonego ryzyka.

Inwestycje ryzykowne

Do aktywów obarczonych dużym ryzykiem zalicza się głównie papiery takie jak: akcje. Tego typu instrumenty finansowe potrafią dać kilkadziesiąt procent stopy zwrotu w ciągu roku. Szczególnie wysokie stopy zwrotu mają miejsce przy inwestowaniu w lewarowane instrumenty finansowe. W tym przypadku występuje szczególnie wysokie ryzyko inwestycyjne polegające na możliwości straty całego zainwestowanego kapitału. W przypadku tradycyjnych akcji też istnieje spore ryzyko, natomiast praktycznie nie ma możliwość aby ich wartość spadła do zera lub poniżej. Zdecydowanie odradzam inwestowanie własnych środków w tę grupę aktywów, w momencie gdy nie posiadamy odpowiedniego szkolenia z zakresu rynków finansowych i zarządzania ryzykiem. Lepszym pomysłem jest powierzenie kapitału odpowiednio wyspecjalizowanym w tym celu funduszom inwestycyjnym. Pamiętajmy jednak, że nie należy łapać się na lep obietnic niewiadomo jakich stóp zwrotu, gdyż najczęściej kończy się to w taki sposób w jaki swój żywot zakończył słynny Amber Gold.

Inwestycje umiarkowane

Jest to jedna z najtrudniejszych do zdefiniowania grupa, ze względu na płynną granicę zarówno pomiędzy grupą pierwsza jak i trzecią. Generalnie warto w tej grupie uwzględnić aktywa, które nie ulegają zbyt dużym wahaniom cenowym oraz stanowiące wartość nie tylko finansową ale również użytkową. W ostatnim czasie w stronę inwestycji umiarkowanych przesunęły się metale szlachetne ze złotem i srebrem na czele. Od strony papierów wartościowych inwestowanie w złoto może odbywać się przy pomocy certyfikatów na złoto dostępne na GPW. Za wycenę odpowiedzialny jest emitent, którym na GPW od 2007 roku jest Raiffeisen CentroBank.

Jeżeli prześledzimy rynkowe ceny złota od kilku lat możemy zaobserwować wyraźny trend spadkowy. Oczywiście inaczej wyceniane jest złoto w postaci jubilerskiej, kolekcjonerskiej czy przemysłowej, to jednak spadki cen, które możemy obserwować od 2011, roku dał wiele do myślenia szczególnie funduszom inwestycyjnym, które masowo pozbywały się tego metalu ze swoich portfeli inwestycyjnych. Warto jednak pamiętać, że znajdujemy się obecnie w warunkach globalnego spadku inflacji, co z pewnością nie pomaga notowaniom metali szlachetnych. Z tego powodu inwestycja w złoto lub srebro powinna mieć charakter bardziej długoterminowy niż krótkoterminowy, spekulacyjny, gdyż odwrócenie światowych trendów w stronę zwiększenia presji inflacyjnej może spowodować, że złoto ponownie wróci do łask inwestorów.

Inwestycje bezpieczne

Jak już napisałem na początku jest to grupa dająca relatywnie największe bezpieczeństwo przy jednoczesnej niewielkiej stopie zwrotu. W tym przypadku podstawowymi aktywami są obligacje państwowe. Wynika to z prostej kalkulacji, że w danym okresie czasowym ryzyko niewypłacalności danego państwa jest niewielkie. W obecnej sytuacji, kiedy to Grecja stoi przed widem bankructwa, teza ta może wydawać się groteskowa. Jeżeli jednak weźmiemy pod uwagę ilość bankructw wśród państw rozwiniętych widać wyraźnie, iż Grecja jest jedynie wyjątkiem. Obligacje można nabywać na różny okres rozliczeniowy. Najpopularniejsze to 1,2,5,10 oraz 30-letnie. Wraz ze wzrostem okresu rozliczeniowego wzrasta oczekiwania stopa zwrotu. Jeżeli ta tendencja obrazowana krzywą rentowności zostaje zaburzona czyt. odwrócona (tak jak np. w przypadku Grecji) można oczekiwać, że danej gospodarce nie dzieje się najlepiej. Wówczas takie papiery wartościowe należy omijać szerokim łukiem. Wynika to z prostej zasady, że obligacje z dłuższym okresem wykupu powinny przynosić większe odsetki do obligacji krótkoterminowych.

Poprzez powyższe pogrupowanie nie mam na myśli aby angażować się jedynie w jedną z tych klasyfikacji. Wręcz przeciwnie, zachęcam aby dywersyfikować swój portfel zgodnie z zasadą, że nie wrzuca się wszystkich jaj do jednego kosza. Dzięki temu jesteśmy w stanie zamortyzować potencjalne straty w czasie kryzysu czy ogólnej dekoniunktury na rynkach.

Jak inwestować w papiery wartościowe?

Pierwsze pytanie jakie powinniśmy sobie zadać przed rozpoczęciem jakichkolwiek inwestycji powinno brzmieć: czego oczekuję po moich inwestycjach? Z pozoru odpowiedź na to pytanie jest banalna – chcę zarabiać pieniądze! Zarabianie pieniędzy może mieć jednak różnoraki charakter, szczególnie na rynkach finansowych. Właściwie postawione pytanie powinno być następujące: czy chcę aby inwestowanie w papiery wartościowe było moim głównym zajęciem i źródłem utrzymania? Jeżeli tak, wówczas powinniśmy zaangażować się w inwestycje na 100% albo wcale. Nie można zostać pełnowartościowym traderem (a przynajmniej jest to niezwykle trudne) jeżeli nie poświęcimy większości naszego czasu na naukę oraz praktykę. Jeżeli jednak inwestowanie w papiery wartościowe to potencjalnie nasze drugo bądź trzeciorzędne źródło dochodu, można pozwolić sobie na nieco więcej swobody. Trzeba jednocześnie pamiętać, aby nie inwestować środków potrzebnych nam do życia. Najgorszym pomysłem jaki może przyjść nam do głowy to zaciąganie kredytów na poczet przyszłych inwestycji giełdowych.

Wracając do sedna, najprostszym sposobem zainwestowania środków w papiery wartościowe jest otworzenie rachunku w jednym z domów maklerskich. W dzisiejszych czasach jest to niezwykle proste, można to zrobić internetowo, za pośrednictwem poczty bądź tradycyjnie w oddziale domu maklerskiego. Po wpłacie środków na konto mamy możliwość zawierania transakcji w formie internetowej na platformie giełdowej oraz telefonicznie. Najpopularniejszymi papierami wartościowymi będących w ofertach domów maklerskich to oczywiście akcje spółek giełdowych, zarówno polskich jak i zagranicznych. Są to papiery obracane w ramach rynku wtórnego, czyli często pomiędzy inwestorami bez udziału pierwotnego emitenta(chyba, że jest on stroną w transakcji na rynku wtórnym). Zyski z tytułu posiadanych akcji możemy uzyskiwać w dwojaki sposób. Pierwszy z nich polega na obrocie akcji na rynku wtórnym. W momencie kiedy zakupione akcje drożeją (w nielicznych przypadkach w momencie kiedy tanieją) uzyskujemy profit. Drugi z nich to dywidendy. Jest to część zysku firmy, który otrzymują inwestorzy z tytułu posiadania akcji. O wysokości dywidendy decydują akcjonariusze na walnym zgromadzeniu drogą głosowania. Wysokość dywidendy nie może przekraczać całości zysku w danym roku obrotowym. Istnieje również możliwość przekazania całego zysku firmy na fundusz rezerwowy lub zapasowy .

Inwestowanie w akcje może odbywać się również w ramach emisji pierwotnych. Emisja pierwotna jest to wypuszczanie akcji bezpośrednio przez spółkę. Oferta ta skierowana jest do nieograniczonej liczby osób. Taką formę rozprowadzania papierów wartościowych mogą stosować jednostki posiadające zgodę Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Potencjalni klienci poprzez zapisy na akcje mogą stać się ich posiadaczami. W ramach emisji publicznej możemy stać się również posiadaczami obligacji skarbu państwa, które są uważane za jedną z najbardziej bezpiecznych inwestycji, o czym pisałem już powyżej.

Obojętnie do której grupy inwestorów należysz, warto zainteresować się aplikacją squaber.com. Squaber to swego rodzaju twój giełdowy „Anioł Stróż” Dzięki możliwości ustawiania alertów na interesujących Cię spółkach nie musisz spędzać całego dnia przed wykresami, gdyż będziesz na bieżąco informowany o pojawiających się okazjach. Squaber to również zautomatyzowany proces analizy finansowej oraz technicznej. Wystarczy jeden rzut oka i wiesz już czy spółka którą kupujesz ma złą czy dobrą sytuację finansową. Dodatkowo strefy popytu i podaży bardzo dobrze wskazują potencjalne punkty zwrotne na wykresach. Pamiętaj, że zaoszczędzony czas to pieniądz, twój pieniądz.